14 november 2019

Buurthuis de Mussen is een bruisend centrum in het hart van de Schilderswijk. De bijeenkomsten vinden plaats tijdens Ontbijt je Wijs, de wekelijkse koffie- en ontbijtochtend waar een grote groep vrouwen samenkomen om samen te ontbijten en te praten over sociale en maatschappelijke thema’s. De vrouwen zijn onder andere afkomstig uit Marokko, Turkije, Syrië̈, Irak en Sudan. 

 “Gunaydin! Selam!”. Fatos groet de vrouwen en introduceert zichzelf door haar eigen ervaring met de Nederlandse ouderenzorg te delen. Haar vader woont in een verzorgingstehuis en ze vertelt dat ze vaak voor hem moet vertolken omdat de communicatie moeilijk is tussen haar vader en de verzorgers. Contact is heel belangrijk. “Vandaag wil ik contact met jullie en samen met jullie praten over ouder worden.”

Deel 1: Familie en Vrijwilligers

Is ouder worden leuk of niet?

De clip met als thema Familie en Vrijwilligers roept verdeelde reacties op: de één is enthousiast over de cultuurspecifieke zorg die in het portret te zien is, de ander blijft het een aangrijpend beeld vinden. “Ik vind oude mensen vaak zielig omdat ze afhankelijk zijn,” zegt een vrouw. Over ouder worden denken ze allemaal na, maar wel verschillend. De één vindt zichzelf met 46 jaar al oud, de ander vindt dat het leven dan pas begint. “Ik ben 54 en vindt ouder worden in Nederland leuk. Beter dan in Irak,” vertelt een vrouw. “Ik schilder, maak kleding, doe vrijwilligerswerk. Allemaal goed voor mijn hersenen.” 

Als familie zorg je voor de ouderen 

De meeste vrouwen zijn moeders; jonge moeders, moeders van puberende kinderen of inmiddels al oma. Nadenken over ouder worden geeft genoeg aanleiding tot gesprek; want waar word je oud? En wie zorgt er voor je als je oud bent? Voor de meeste vrouwen in deze groep ligt dat vast: zij zorgen nu voor hun kinderen en later zullen de kinderen voor hen zorgen. Vaak komt een verzorgingstehuis niet ter sprake. “Maar hier is het moeilijk om voor de ouders te zorgen,” merkt een vrouw op. “De kinderen hebben geen tijd meer.” “Dan moet je man voor je zorgen,” zegt een ander. Maar wat als je geen man hebt, of geen familie? “Dan word je in een bejaardentehuis gegooid.”

Waar sommige vrouwen van mening zijn dat ouder worden in Nederland beter en gezonder is dan in hun land van herkomst, vinden andere vrouwen zorg een familietaak. Het uitbesteden van de ouderenzorg is voor hen vaak niet vanzelfsprekend. Gespreksleidster Fatos vertelt dat ze juist blij is dat haar vader is opgenomen in een verzorgingstehuis en dat het iedereen kan overkomen. Het is voor haar niet mogelijk om naast haar gezin en werk de volledige, intensieve zorg voor haar vader op zich te nemen. Ze is dankbaar dat het verzorgingstehuis haar hierin kan ondersteunen en dat het haar vader de zorg geeft die ze zelf niet zou kunnen geven. Tijdens het ontbijt horen we al snel geroezemoes aan de tafels van vrouwen die hierover in gesprek gaan. 

Deel 2: Praten over Vroeger 

Het ontbijt wordt afgeruimd en inmiddels heeft een nieuwe groep vrouwen een plekje gevonden in de zaal. Fatos begint de tweede dialoogbijeenkomst met de clip Praten over Vroeger. Vrouwen die ook bij de eerste dialoogbijeenkomst aanwezig waren merken al snel op hoe gezellig het is bij de Hindoestaanse dagbesteding; waar het eerste filmpje ‘medelijden’ opriep, zoals werd aangegeven door één van de bezoeksters, laat dit filmpje zien dat je het ook heus erg gezellig kunt hebben als je ouder wordt. 

Fatos vraagt aan de groep wat zij graag doen in hun vrije tijd. Een vrouw begint te vertellen over haar vrijwilligerswerk en hobby’s. In Irak deed ze natuuronderzoek; ze vertelt hoe gek ze altijd is geweest op het buiten werken, in de natuur. Hier in Nederland, nu ze wat ouder is, onderhoudt ze tuintjes als vrijwilligster. Verder heeft ze uren tijd om te breien, kleding te maken en lekker te koken. Ouder worden vindt zij niet vervelend; het geeft haar juist meer vrijheid. 

De tweede bijeenkomst loopt ten einde, maar het gesprek gaat door. De vrouwen wisselen uit wat ze van het gesprek vonden. Ze vonden het interessant en leerzaam om eens de andere kant van een verzorgingstehuis of dagbesteding te zien, zoals in de clips wordt weergegeven. Ze praten over mantelzorgers, vrijwilligerswerk en het moederschap. Over verzorgingstehuizen blijven de meningen verdeeld, maar de gesprekken daarover duren nog lang na de bijeenkomst. “Hoe ga je straks naar huis?” vraagt Fatos aan één van de vrouwen. “Blij en met nieuwe kennis.”